RNI (Press Registrar General of India) માં નોંધણી:
શીર્ષક ચકાસણી (Title Verification): સૌપ્રથમ, તમારે તમારા અખબાર/પ્રકાશન માટે શીર્ષક પસંદ કરવું પડશે. આ શીર્ષક યુનિક હોવું જોઈએ અને RNI દ્વારા માન્ય થવું જોઈએ. આ માટે તમારે RNIની વેબસાઇટ (https://prgi.gov.in/) પર ઓનલાઈન અરજી કરવી પડશે. અરજીમાં તમે સૂચવેલા શીર્ષક(કો), ભાષા, આવર્તન (દૈનિક, સાપ્તાહિક, માસિક, વગેરે) અને પ્રકાશન સ્થળ જેવી વિગતો આપવી પડશે. RNI દ્વારા શીર્ષકની ઉપલબ્ધતા ચકાસવામાં આવશે. જો શીર્ષક મંજૂર થાય, તો તમને શીર્ષક ચકાસણી પત્ર (Title Verification Letter) મળશે.
પ્રકાશક દ્વારા ઘોષણા (Declaration by the Publisher): શીર્ષક મંજૂર થયા પછી, પ્રકાશકે જે વિસ્તારમાં પ્રકાશન છાપવામાં આવશે ત્યાંના જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ (DM) અથવા અધિક જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ (ADM) સમક્ષ ઘોષણા પત્ર (declaration) દાખલ કરવું પડશે.
પ્રથમ અંકનું પ્રકાશન (Printing the First Issue): ઘોષણા પત્ર પ્રમાણિત થયા પછી, પ્રકાશનનો પ્રથમ અંક છાપવાનો રહેશે. આ અંકમાં મંજૂર શીર્ષક અને ઘોષણા મુજબની અન્ય વિગતો શામેલ હોવી જોઈએ.
દસ્તાવેજો RNI માં જમા કરાવવા (Submission of Documents to RNI): પ્રથમ અંક છપાયા પછી, પ્રકાશકે અંતિમ નોંધણી માટે RNI ઓફિસમાં નીચેના દસ્તાવેજોનો સેટ સબમિટ કરવો પડશે:
RNI દ્વારા જારી કરાયેલ શીર્ષક ચકાસણી પત્રની નકલ.
DM/ADM દ્વારા પ્રમાણિત ઘોષણાની નકલ.
પ્રકાશનના પ્રથમ અંકની એક નકલ.
પ્રિન્ટિંગ પ્રેસ તરફથી પ્રમાણપત્ર.
ચકાસણી અને RNI પ્રમાણપત્ર જારી કરવું (Verification and Issuance of RNI Certificate): RNI દસ્તાવેજોની ચકાસણી કરશે અને જો બધું બરાબર હશે, તો નોંધણીનું પ્રમાણપત્ર જારી કરશે. આ પ્રમાણપત્ર પ્રકાશનને મંજૂર શીર્ષક હેઠળ કાર્યરત રાખવા માટે કાયદેસરની મંજૂરી છે.
સેન્ટ્રલ મીડિયા એક્રેડિટેશન ગાઇડલાઇન્સ 2022 (Central Media Accreditation Guidelines 2022) – (મુખ્યત્વે પત્રકારો માટે, પરંતુ અખબારોના માપદંડો પણ શામેલ છે): કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલી “સેન્ટ્રલ મીડિયા એક્રેડિટેશન ગાઇડલાઇન્સ 2022” મુખ્યત્વે પત્રકારોની માન્યતા માટે છે, પરંતુ તેમાં અખબારો અને સમાચાર એજન્સીઓ માટેના કેટલાક માપદંડોનો પણ ઉલ્લેખ છે:
અખબારો માટે: એક અખબાર અથવા સામયિકની ન્યૂનતમ દૈનિક પ્રસાર સંખ્યા 10,000 હોવી જોઈએ. (આ પત્રકારોની માન્યતા માટેની એક પાત્રતા છે, પરંતુ અખબારની એકંદરે માન્યતા માટે પણ સંબંધિત છે.)
ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ્સ માટે: ડિજિટલ ન્યૂઝ પ્લેટફોર્મ સાથે કામ કરતા પત્રકારો પણ પાત્ર છે, જો વેબસાઇટ પર દર મહિને ઓછામાં ઓછા 10 લાખ યુનિક વિઝિટર્સ હોય. મહત્વપૂર્ણ નોંધો:
RNI માં નોંધણી એ કોઈપણ અખબાર અથવા સામયિક પ્રકાશિત કરવા માટેનો પ્રથમ અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ કાયદેસરનો પગલું છે.
“એક્રેડિટેશન” શબ્દનો ઉપયોગ ભારતમાં પ્રેસ ઇન્ફોર્મેશન બ્યુરો (PIB) દ્વારા પત્રકારોને સરકારી કાર્યક્રમો અને માહિતી સુધી પહોંચવા માટે આપવામાં આવતી માન્યતા માટે પણ થાય છે. જોકે, અખબારની “માન્યતા” એટલે તેનું કાયદેસર રીતે નોંધાયેલ અને કાર્યરત હોવું.
તાજેતરમાં, “પ્રેસ એન્ડ રજીસ્ટ્રેશન ઓફ પિરિયોડિકલ્સ એક્ટ, 2023” લાગુ થયા બાદ “પ્રેસ સેવા પોર્ટલ” (Press Sewa Portal) શરૂ કરવામાં આવ્યું છે, જેણે પિરિયોડિકલ્સની નોંધણી પ્રક્રિયાને સરળ અને સુવ્યવસ્થિત કરી છે. વધુ વિગતવાર માહિતી અને નવીનતમ માર્ગદર્શિકાઓ માટે, તમારે પ્રેસ રજીસ્ટ્રાર જનરલ ઓફ ઇન્ડિયા (Press Registrar General of India – PRGI) ની સત્તાવાર વેબસાઇટ (https://prgi.gov.in/) ની મુલાકાત લેવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
