અબ્દુલ કૈઅમ અન્સારી, જેમણે માત્ર આઝાદી માટે જ નહીં, પણ સામાજિક અને આર્થિક અસમાનતા સામે લડ્યા, તેનો જન્મ 1 જુલાઈ, 1905 ના રોજ બિહારના શાહાબાદ જિલ્લાના દેહરી ગામે થયો હતો. તેના પિતા મુનશી અબ્દુલ હક એક બિઝનેસમેન અને માતા સફિયા બેગમ હતી.

અન્સારી જ્યારે ઉચ્ચ શાળામાં હતા ત્યારે અલી ભાઈઓના પ્રભાવ હેઠળ ખિલાફત અને અસહકાર ચળવળમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. 15 વર્ષની ટેન્ડર વયે, તેઓ અખિલ ભારતીય ખિલાફત સમિતિના મહામંત્રી તરીકે નિયુક્ત થયા અને શાહબાદ જિલ્લાના પ્રતિનિધિ તરીકે કલકત્તા ખાતે ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ અધિવેશનમાં હાજરી આપી.

બ્રિટિશ સરકારે તેને ‘ખતરનાક’ ગણાવી હતી અને 1922 માં તેની ધરપકડ કરી હતી. પાછળથી, અનેક પ્રસંગોએ તેમણે ઘણા વર્ષો જેલની સજા પાછળ વિતાવ્યા હતા. તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના આંદોલનકારી કાર્યક્રમો માટે ખૂબ જ પ્રતિબદ્ધ હતા, જેના માટે લોકોએ તેમની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે Allલ ઇન્ડિયા મુસ્લિમ લીગની વિભાજનકારી વિચારધારા વિરુદ્ધ અભિયાન ચલાવ્યું.

તેમણે લોકોને સમજાવ્યું કે રાષ્ટ્રના ભાગલાથી ફક્ત ધનિક, મૂડીવાદીઓ, મકાનમાલિકો, કુલીન જૂથો અને સ્વાર્થી રાજકારણીઓનો ફાયદો થશે.

તેઓ આઝાદી પછી બિહાર વિધાનસભામાં ચૂંટાયા અને પ્રધાન બન્યા. તેમ છતાં તેઓ 1952 ની ચૂંટણીમાં પરાજિત થયા હતા, પરંતુ તેમણે 1962 અને 1967 માં જીત મેળવી હતી. તેમણે જુદા જુદા મંત્રી પદ સંભાળ્યા હતા અને ગમે તે હોદ્દાને ધ્યાનમાં લીધા વિના, તેમણે પછાત વર્ગોમાં વિશેષ રસ લીધો હતો. તેમણે વિવિધ સંસ્થાઓની રચના કરીને મોમિનના મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં લેવાનો પ્રયાસ કર્યો.

તેમણે ઉર્દૂના વિકાસ માટે પણ કામ કર્યું. આ પ્રક્રિયામાં, તેમણે ‘અલ ઇસ્લાહ’, ‘મસવત’ અને ‘તાહઝિબ’ વગેરે અંસારીઓ જેવાં સામયિકો શરૂ કર્યા, શિક્ષણના વિકાસમાં વિશેષ રસ હતો.

તેમણે 1940 થી 1957 દરમિયાન પટના યુનિવર્સિટીમાં સેનેટ સભ્ય અને 1951-52 દરમિયાન અલીગ Muslim મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીના બોર્ડના સભ્ય તરીકે કામ કર્યું.

૧ 1970 1970૦ માં તેઓ રાજયસભા માટે ચૂંટાયા હતા. તેમની રાજકીય અને શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિઓમાં વ્યસ્ત હોવા છતાં પણ તેઓ પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓના ઉછેરનો ખૂબ શોખીન હતા. તેમણે ખૂબ લાંબા સમય સુધી બિહારની ઝૂઓલોજિકલ સોસાયટીના અધ્યક્ષ તરીકે કામ કર્યું.

ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામ અને સામાજિક કાર્ય માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત એવા અબ્દુલ કૈયુમ અન્સારીએ 18 જાન્યુઆરી, 1973 ના રોજ અંતિમ શ્વાસ લીધા